Interview Joost van Velzen – 15 december 2022, Trouw, p.9
‘Reclame is slecht voor de planeet en ook slecht voor onszelf’
Beeld Nanne Meulendijks
Het moet maar eens afgelopen zijn met reclame, betoogt Paul ter Heyne in zijn boek. ‘De wereld is beter af zonder.’
Joost van Velzen15 december 2022, 10:16 – Interview Trouw, p.9
Zijn boek mag dan Genoeg van reclame heten, als je met filosoof en schrijver Paul ter Heyne over marketing en reclame praat, weet hij van geen ophouden.
Vanwaar dit boek?
Paul ter Heyne: “Het is voortgekomen uit ergernis. Ik had zelf een reclamebureau en was me er aanvankelijk niet zo van bewust hoe irritant reclame kan zijn. Tot ik in 2008 naar Valencia verhuisde. In Spanje merkte ik hoe overheersend reclame is. Je wordt daar platgebeld door marketeers, als je je afmeldt voor spam zit je soms aan een betaald abonnement vast en als ik naar de Carrefour ging kreeg ik behalve de kassabon tien andere bonnen in mijn hand gedrukt. Het begon me enorm tegen te staan.
“Tijdens mijn periode in Spanje had ik mijn reclamebureau al niet meer en was ik alleen nog copywriter en grafisch vormgever. Ik besloot het spel helemaal niet meer mee te spelen en al die ergernissen op te schrijven. Ik wil dat iedereen moet kunnen lezen hoe erg het is.”
Hoe erg is het?
“Reclame en marketing zetten aan tot consumentisme en verspilling, het is slecht voor de planeet en ook slecht voor onszelf. Reclame verpest de openbare ruimte, geeft mensen een negatief zelfbeeld, zet jongeren aan tot gokken en zo kan ik nog wel even door gaan. Hoe bijvoorbeeld de Postcode Loterij te werk gaat, dat is bij de wilde spinnen af. Daar kom je gewoon nooit meer vanaf. ”
Reclames kunnen toch ook leuk zijn?
“Marketeers zijn heel creatief. Die spotjes van ‘Even Apeldoorn bellen…’ vond ik ook hartstikke leuk. Ik ben ook niet tegen alle reclame, dan zou ik mezelf buiten de realiteit plaatsen. Ik richt mijn pijlen op manipulatieve reclame, niet op informatieve.”
Wat is het verschil?
“Een bordje langs de weg met ‘Hier linksaf zit een meubelzaak’ of een uithangbord boven de zaak met ‘Bakker Jansen’, dat is informatief. Maar als je platgebeld wordt, of verleid of misleid, dan is dat manipulatief. Er moet een commissie komen die per geval bekijkt of een reclame manipulatief of informatief is. De huidige Stichting Reclame Code is een slap orgaan die veel weg heeft van de slager die zijn eigen vlees keurt.”
Aan welke marketing-uiting stoort u zich het meest?
“Die digitale reclamezuilen langs de snelweg. Dan zie je bij Apeldoorn zo’n enorme paal van McDonald’s oprijzen. Zo’n fel verlicht en bewegend led-scherm waar ook andere bedrijven op adverteren leidt enorm af. En dat stijgt dan boven die mooie Veluwe uit.”
Maar zonder reclame weet ik als consument niet wat ik moet hebben en waar ik moet zijn.
“Dat is niet waar. Als je een waterkoker wilt, dan zoek je die online op. Daar is geen enorme poster in een bushokje voor nodig. Reclame is gewoon niet meer van deze tijd.”
Naamsbekendheid is anders wel de kurk waarop merken drijven. Supermarkten gaan failliet als ze zouden stoppen met reclame maken.
“Ja, dat is een grappige stelling. Het is misschien nog wel waar ook. Concurrenten houden elkaar gevangen in het systeem van steeds reclame blijven maken. Als één partij ermee zou stoppen, zou die wel 30 procent omzet verliezen. Dus dat doen ze niet. Ze blijven tegen elkaar opbieden. Daarmee zitten ze in een wurggreep van marketeers met onder meer als gevolg dat de producten duurder worden, door de enorme marketingbudgetten van die winkelketens. Reclame is niet nodig. Maar ermee ophouden werkt alleen als ze allemáál zouden stoppen met adverteren.”
Hoe kunnen we verder nog van die irritante reclames afkomen?
“Dat is aan de politiek. Maak om te beginnen de publieke omroep reclamevrij. We krijgen een betere wereld als we marketing en reclame drastisch indammen.”
[Top]