Iets dat doodgezwegen wordt, bestaat ook niet
Net terug uit Duitsland, waar niemand de campagneborden voor de Europese verkiezingen kan missen, zelfs als hij door de kleinste dorpjes rijdt, waar je er niet aan ontkomt om over de Europese verkiezingen te horen, welke willekeurige radiozender je in die auto maar aanzet en waar ’s avonds op tv al zappende goede discussiefora en analyses voorbijkomen over Europa en de verkiezingen. Een vriend vertelde mij dat in Frankrijk iets dergelijks aan de hand is.
Hoe anders is dat in Nederland. Vraag je een redacteur van een actualiteitenprogramma waarom hij de Europese verkiezingen niet behandelt, dan zegt hij steevast: dat is een Ver-van-mijn-bed-show. Als je er aandacht aan besteedt, betekent dat dalende kijkcijfers en minder reclame-inkomsten. En dat is in ons bestel, zelfs voor een publieke omroep, kennelijk primordiaal.
Dat de essentie van de publieke omroep ligt in het vervullen van een aantal belangrijke maatschappelijke taken, oftewel dat doen wat de commerciëlen vaak nalaten, wordt schijnbaar al heel lang niet meer begrepen in Hilversum. Educatie, voorlichting, bewustwording is haar raison d’être. In deze context is het geen verrassing dat de verwatering van het publieke bestel ervoor heeft gezorgd dat er steeds minder kiezers zijn die vinden dat de publieke omroep node gemist kan worden.
Niet alleen de omroepen, ander media in Nederland besteden over het algemeen ook weinig aandacht aan de Europese verkiezingen. Maar de vraag ‘waarom leven de Europese verkiezingen niet?’ krijgt daarentegen volop aandacht en daarmee framen ze nog eens hun eigen gedrag en kijk op de werkelijkheid.
Het kan zijn dat de Nederlander lui en verwend is geworden, dat hij er niet mee zit dat zijn agenda bepaalt wordt door marketeers, dat hij liever consumeert en naar sport kijkt dan het schenken van een klein beetje aandacht voor een gezonde toekomst… Maar deze hypothese verblindt het zicht op de werkelijke reden waarom de Europese verkiezingen hier te lande niet leven, en dat is eerst en vooral omdat ze geen aandacht krijgen. Onbekend, maakt onbemind. Iets dat doodgezwegen wordt, leeft niet en bestaat ook niet.
Niemand kan ontkennen dat de Europese verkiezingen dit jaar uitermate belangrijk zijn. Er staat veel op het spel voor de Europese burgers en de Nederlander in het bijzonder. Een ‘verkeerde’ samenstelling van het parlement kan er toe leiden dat Europa in oorlog raakt of landen met dezelfde Europese waarden aan de noordgrens verliest; dat de Europese eenheid een knauw krijgt, zodat we nog machtelozer komen te staan tegenover Rusland, China en de VS; dat mensenrechten of de rechtstaat nog verder onder druk komen te staan; dat migratie en klimaatverandering onze levens begint te ontwrichten; dat we geen antwoord hebben als Trump aan de macht komt en de VS uit de NAVO haalt; dat we als klein land dat afhankelijk is van de een openwereld economie noodgedwongen op onszelf terug vallen. En zo zijn er nog tal van thema’s die we alleen samen kunnen oplossen en ons allen zullen raken.
Abstract? Helemaal niet! De gevolgen zijn op termijn zeer concreet en pijnlijk voor de Nederlandse burger. Een goed journalist moet in staat zijn dat uit te leggen en dat hoeft allesbehalve saai te zijn, zoals men heeft kunnen zien in het grote Maastricht Debate van op 29 april, dat hier ook nul aandacht kreeg. Terwijl de politici, de thema’s en de structuur dit debat veel interessanter maakte dan de laatste Nederlandse verkiezingsdebatten, waar men met soundbites en oneliners maar een beetje door elkaar zat te schreeuwen en op de man speelde. Bemoedigend om te zien was dat er veel jongeren in de zaal zaten voor wie Europa natuurlijk heel belangrijk is. Veel andere Europose jongeren kregen de uitzending mee via hun voornaamste venster het internet. Dankzij dit debat heb ik de meeste politici leren kennen en volg ik ze met meer interesse. Zo werk dat nu eenmaal. De vonken mogen er vanaf vliegen, vooral toen Bas Eickhout Van der Leijen het vuur na aan de schenen legde, maar als hij hier onvoldoende voor het voetlicht wordt gebracht, hoe moeten kiezers dan weten wie hij is en waar hij voor staat? Hoe zijn ze dan naar de stembus te branden? Het is een omkering van zaken die goed verwoord wordt door een andere wormstekige drogreden: de Europese verkiezingen leven hier niet omdat de opkomst zo laag is…
© Paul ter Heyne, Bussum, 30 mei 2014
725 woorden
[Top]