Economen zijn veel te pessimistisch over verloop Coronacrisis
Je kunt het bijna niet geloven! Volgens economen komt er weer een volgende crisis aan en deze coronacrisis zal vele malen groter worden dan de kredietcrisis. Consultantsbureau McKinsey heeft berekend dat de Duitse economie op zijn vroegst pas in 2028 helemaal weer hersteld zal zijn. ‘The workshop of the world is closed’, zei Ambrose Evans-Pritchard al op 6 januari in de Daily Telegraph. De Chinese economie is 17 procent van de wereldeconomie en diep geïntegreerd in internationale toeleveringsketens. Coronavirus zou dus weleens de zwarte zwaan kunnen zijn die uiteindelijk de markten doet zinken.
De Europese Commissie verwacht dat de economie van de eurolanden volgend jaar met 7,7 procent krimpt. In het allerslechtste scenario krimpt de Europese economie dit jaar met ruim 15 procent. Voor Nederland voorziet de Commissie dit jaar een krimp van 6,8 procent. Zo’n 5,9 procent van de Nederlandse beroepsbevolking zal dit jaar zonder werk komen te zitten.
De voorspellingen van de Nederlandse Bank zijn niet minder somber. De economie zal dit jaar met 6,4 procent krimpen, waardoor het bruto binnenlands product zal dalen naar het niveau van 2015. De werkloosheid zal volgend jaar oplopen tot 700 duizend, het hoogste zijn sinds de oliecrisis van de jaren zeventig. Bij een tweede coronagolf zal de werkloosheid zelfs tot 1 miljoen oftewel 9 procent. De huizenprijzen zullen dalen met 2,1 procent in 2021 en 3,7 procent in 2022*.
The Economist meldde deze week dat de Wereldbank verwacht dat het mondiale bruto binnenlands product (bbp) dit jaar met 5,2% zal krimpen, wat neerkomt op de op drie na diepste recessie sinds 1900 en de ernstigste sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.
In het licht van deze voorspellingen moet het relatieve optimisme op de beurs wel te wijten zijn aan de enorme verruiming van de geldhoeveelheid en het gebrek aan investeringsalternatieven, want de aandelenmarkten zetten hun stijgende lijn grotendeels voort. Op 8 juni sloot de S&P 500 op 3232, boven de sluiting op 31 december, maar nog steeds onder de recordpiek van half februari. De Nasdaq-index bereikte de hoogste score in zijn geschiedenis. Beleggers werden gedeeltelijk gesteund door een onverwachte daling van de Amerikaanse werkloosheid in mei tot 13,3%, vanaf 14,7% in april. Ongeveer 2,5 miljoen mensen werden toegevoegd aan de salarisadministratie toen de vergrendelingen begonnen te verminderen. Moeten we ons door economen een crisis laten aanpraten? Of zijn er aanwijzingen dat het allemaal nog wel mee zal vallen?
In 2017 wees een onderzoek uit dat de ramingen van het bbp door onder meer het CPB en DNB gemiddeld sterk afwijken van de daadwerkelijke cijfers. Het is niet onwaarschijnlijk dat ze er wat de coronacrisis betreft meer dan gemiddeld naast zitten.
Economen gaan uit van kwantiteiten en een zeer beperkt mensbeeld vervat in de homo economicus. Dat doen ze omdat ze anders geen calculus kunnen bouwen waarmee ze kunnen rekenen, verklaren en voorspellen. Zij zien de lockdown niet als een lange vakantie, waarin er even minder wordt geproduceerd en werknemers en werkgevers op adem en tot rust komen. Waarbij de productiemiddelen na afloop gewoon weer beschikbaar zijn en men weer aan de slag kan. Uitgerust, gemotiveerd en dankbaar. Hoe anders dan in een oorlog, of een crisis waarin endogene factoren leiden tot kapitaalvernietiging… Ook is de vraag niet ingestort, maar slechts uitgesteld, want er is vooralsnog geen koopkrachtprobleem.
Niemand kan verder ontkennen dat de coronacrisis ook voordelen met zich mee heeft gebracht. Sommige zijn zichtbaar zoals minder inbraken, minder straatroven, minder fietsendiefstallen en minder ongevallen in het verkeer. Andere zijn minder zichtbaar en zie je niet terug in de economische ramingen, omdat ze moeilijk objectief waarneembaar en/of te kwantificeren zijn. Het KNMI meldde minder schadelijke uitstoot en een schonere lucht. Kinderen speelden onder een vliegtuigstrepenloze hemel en masse met elkaar op straat en ervoeren dat sociale interactie meer plezier schenkt dan een spelcomputer of mobiel. De crisis gaf mensen het vertrouwen van huis uit te werken, wat heeft geleid tot vindingrijkheid, ontwikkeling van beeldtechniek, minder files, minder CO2 uitstoot, een betere worklife balans. De crisis is een les in loslaten, het dwingt mensen tot verstillen en vertragen. Velen grepen de gelegenheid aan om hun huis te verbeteren, iets waar ze al jaren niet aan toe kwamen. Mensen gingen de natuur meer waarderen, deden meer aan sport en konden niet meer naar restaurants en bars. Het inkomen werd minder, maar de uitgaven liepen door de lockdown ook terug. Ondernemers hadden vanwege het wegvallen van de dagelijkse operationele druk eindelijk eens tijd om zich aan strategische zaken te wijden. De lockdown dwong ons na te denken over de zorgsector, het onderwijs, het milieu, de omgang met de medemens en de huidige manier van ondernemen.
Als de coronacrisis één ding duidelijk heeft gemaakt dan is het wel hoezeer mensen van elkaar afhankelijk zijn. Mensen hebben elkaar nodig, niet alleen in economisch-technisch opzicht, zeker ook in sociaal-emotioneel opzicht. De vanzelfsprekendheid van alledag werd door de acute coronacrisis ineens zwaar op de proef gesteld en dat heeft gezorgd voor meer reflectie, verbinding en bewustzijn daarvan. Het maakt dat mensen eerder bereid zijn tot veranderingen, inventiever worden en gemotiveerder. Opruimen, eigen verbouwingen en reparaties, tot rust komen, reflectie en een herwaardering van essenties, het draagt allemaal bij tot de economie, maar je zult dat verder nergens in de statistieken terugvinden.
© Paul ter Heyne, 14 juni 2020
*Voorspellingen DNB juni 2020 (ondertussen weten we dat de krimp van de Nederlandse economie ‘slechts’ 3,8% bedroeg en dat de huizenmarkt haar spectaculaire groei in 2020 doorzette. Een bestaande koopwoning was in 2020 gemiddeld 7,8 procent duurder dan in 2019.
[Top]