Weg met het decennium van verschillen benadrukken!

Posted on 3 januari 2020

Identiteitspolitiek lijkt progressief, maar het kan heel gemakkelijk vervallen in een in wezen giftig mengsel om mensen tegen elkaar op te zetten dat samenwerking onmogelijk maakt, of om maatregelen erdoor te drukken die een overgrote meerderheid tekort doet. Het is het nieuwe nationalisme, dat in de 19^de eeuw is ontstaan is en aan begin van de twintigste eeuw voor zoveel onheil heeft gezorgd. Het vindt elkaar in het principe: jij tegenvoer de rest. Een verschil is dat in deze tijd van extreem individualisme de identiteit van de groepen is gekrompen tot bijkans atomische proporties. Feministen, plattelanders, homo’s, Afro-Europeanen, klimaatactivisten, Borealen, lesbiënnes, pedofielen, boeren, immigranten, veganisten, angry with men, transgenders, opgeleide witte medemensen, vrouwen, Nederlanders met een islamitische achtergrond, anti-vaxxers, biseksuelen, antiracisten, vegetariërs, panseksuelen, klimaatsceptici, enz. Deze bewegingen, voor zover er sprake is van organisatie, verschillen van eerdere sociale bewegingen doordat ze niet emancipatie door opname in een groter maatschappelijk geheel opeisen, maar emancipatie met behoud van verschil en groepsidentiteit. De gedeelde klachten van deze groepen worden door vooral de volksmenners onder de politici vlijtig uitgevent voor electoraal gewin. Ze splijten ze de samenleving, hoewel de klachten terecht kunnen zijn.

Het was juist dat Sylvana Simons de knuffelemigrant die in de DWDD uit de bocht vloog, terechtwees. De term ‘zwartjes’ kan niet meer en is denigrerend. Maar omdat ze zijn intenties in twijfel trok, vernederde zij de man. We hebben sindsdien nooit meer wat van hem vernomen, en dat is jammer. Door identiteitspolitiek werd Simek al snel weggezet als racist, net zoals mijn ouders die aan Zwarte Piet deden.

Hillary Clinton deed ook aan identity politics toen ze sprak over the deplorables waar je niks mee te maken wilt hebben, en gelukkig in the flyover countries leven. Daarmee splijtte zij de samenleving en vergrootte zij het succes van tegenstander Donald Trump, die zoals bekend een notabele identiteitspoliticus is.

Een voorman van Farmers Defence Force deed onbewust aan identiteitspolitiek toen hij vrij onlangs een vergelijking maakte met de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog: ‘75 jaar geleden hebben we ook gezien waar het decimeren van een kleine bevolkingsgroep toe leidt. Heden ten dage een schandvlek in de geschiedenis. Ik wil jullie deze spiegel voorhouden zodat jullie niet zeggen naderhand “Wir haben es nicht gewusst”.’

In dit verband moeten we het zeker ook hebben over de genderneutrale toiletten, een oplossing die alleen aandacht lijkt te hebben voor de terechte klacht van een minieme minderheid ten koste van de overgrote meerderheid van de vrouwen, die toch al zwaar benadeeld worden als het gaat om toiletten in de openbare ruimte. Het is een grof schandaal dat je in steden alleen maar mannentoiletten ziet, zelfs in de stad van Femke Halsema! En op festivals en dergelijke zie je altijd vrouwen in lange rijen geduldig hun lot dragen. Waarom moeten zij dadelijk ook nog eens op wc’s gaan zitten waarop mannen hebben rond lopen spetteren? Een gender neutrale toiletgroep erbij plus het privilege voor vrouwen om gebruik te maken van álle toiletten, zou bijvoorbeeld een oplossing zijn die meer recht doet aan iedereen.

Identiteitspolitiek neemt ook steeds absurder vormen aan. Eerst was er het begrip LGBT-er. Nu is het zelfs een vreemde combinatie van acht letters geworden… LGBTQIAP-er. Hoe moet het zijn om als persoon te worden samengevat in één van deze letters? En wat te denken van de roep tot het verbieden van boeken als Turks Fruit van Jan Wolkers (want vrouwonvriendelijke seksistische Metoo), Sjors en Sjimmie en Jip en Janneke?

Een breder perspectief dat recht probeert te doen aan iedereen is: ik kom op voor mensen in het algemeen en misschien horen de dieren en planten daar ook nog bij. Waarom zou dit universalisme niet ook de bijzondere belangen van bepaalde groepen kunnen verdedigen? Want zo bijzonder zijn die belangen niet, het is immers vanuit een uitgekristalliseerde moraal heel normaal dat je elkaars anders-zijn, vooral voor zover dat onveranderbaar is, respecteert, alsmede de daarbij behorende rechten. John Rawls’ of Immanuel Kant’s universele ethiek voldoet uitstekend als het gaat om het waarborgen van de belangen en rechten van minderheden. Een principe als ‘Handel alleen naar die gedragsregel waarvan je tegelijkertijd kunt willen dat zij een universele wet zou worden’, vooropgesteld dat je niet weet hoe je geboren wordt, dekt namelijk de hele lading.

Laten we in 2020 minder identiteitspolitiek bedrijven en meer uitgaan van gemeenschappelijke, universele waarden. Laten we niet de verschillen steeds benadrukken, maar kijken wat we gemeenschappelijk hebben. Gelukkig nieuwjaar!

[Top]