Voor reclame heeft de NS altijd wel capaciteit.
Gepubliceerd in de NRC op zaterdag 10 december 2022, p.14 – 438 woorden
Vanaf 1 december krijg ik elke dag een reclame e-mail van de Nederlandse Spoorwegen, die bijvoorbeeld als volgt luidt:
‘Het bedankje van 6 december staat voor je klaar!
Beste meneer Ter Heyne, Gezellig een dagje voordelig op stap. Ga naar 6 december in NS Wintercity voor de kortingscode. De code blijft tot en met 31 december 2022 voor jou beschikbaar. En vergeet ook niet om de quizvraag te beantwoorden, want daarmee maak je kans op de superprijs! Naar NS Wintercity’
De link brengt mij naar een speciale websitepagina waar ik een code kan downloaden voor een gratis kopje koffie! Of een kortingscode voor reizen per eerste klas of – zoals hierboven – voor ‘Gezellig een dagje voordelig op stap’.
Elke dag staat een cadeautje op mij te wachten, maar de vraag is: sta ik op het cadeautje te wachten? Als klant van de NS wil ik dat er treinen rijden. Op tijd en met een zitplaats. Wat ik zeker niet wil, is dat er treinen uitvallen vanwege capaciteitsproblemen. Deze campagne – bedoeld om nog meer mensen in de trein te krijgen? – is een regelrechte bruuskering, al was het maar dat elke dag mail krijgen al behoorlijk op spam begint te lijken.
De NS kan niet aan zijn kernactiviteit voldoen, maar er is altijd wel tijd en capaciteit voor een geldverslindende reclamecampagne, die wij als treinreizigers uiteindelijk zelf betalen (omdat de kosten doorberekend worden in de prijzen) en met cadeautjes die wij maar half willen, waardoor verspilling optreedt.
Dit soort reclame is een indicatie van de toenemende macht van marketing- en reclamebureaus. Ze krijgen steeds meer data van ons en hebben steeds meer kennis op het gebied van verleiding en manipulatie. Geen enkel bedrijf kan zonder hen. Wie niet meedoet in de ratrace legt het loodje. Daarom worden we overspoeld door reclame en dat gaat vrijwel zeker nog meer worden als we lijdzaam blijven toezien. Dit jaar wordt er naar verwachting wereldwijd een recordbedrag van 636 miljard dollar uitgegeven aan reclame. En wij zijn het die dat bedrag uiteindelijk betalen, terwijl reclame vaak storend is, irritant, afleidend, verspillend, opdringerig, lelijk, misleidend, tijdrovend, leugenachtig en bovendien slecht voor ons zelfbeeld – zo is bekend uit onderzoek. Ze wakkert de ontevredenheid onder jongeren aan, zorgt voor ongewenste en gevaarlijke filterbubbels en zet aan tot consumentisme en overdadige consumptie die de klimaat- en milieuschade vergroot. Verder leidt reclame en marketing tot maatschappelijk gevaarlijke ontwikkelingen, zoals monopolies en machtsconcentraties, aantasting van de cultuur en onze privacy. Het wordt tijd dat we reclame een halt toeroepen.
© Paul ter Heyne, Bussum 7 december 2022 – 438 woorden – Verschenen in de NRC op zaterdag 10 december 2022, p.14
Paul ter Heyne studeerde filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en aan de Universiteit van Amsterdam. Later ook economie aan diezelfde universiteit, waarna hij enige tijd researcher was op het Tinbergen Instituut verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van 2008 tot 2017 vestigde hij zich in Valencia als (tekst)schrijver, publicist en grafisch vormgever.
[Top]